Moskova'dan Ödemiş'e!
Selim Şahan
Kaymakçılı öğretim görevlisi Aylin Çakır Belçika gezisinden önce beni arayarak, Moskova Üniversitesi’nden öğretim görevlileri ile öğrencilerden oluşan bir grubun bayram tatilinde Ödemiş’e geleceğini bildirerek benden bazı konularda yardım istedi. Yardım konusu, konukların ulaşımı ve barınması ile ilgili idi.
Hayatımızın bir bölümü aynı sokakta geçtiği için Aylin’e ‘yardımcı olmaya çalışırım’ dedim ama ne yazık ki düşündüğüm yardımı veya ilişkileri tam olarak sağlayamadım.
Barınma ve köylere ulaşım desteği için birkaç önemli kapıyı çaldım ama ‘mümkün değil’ yanıtını aldım. Bu yazıda bu bölüme fazla girmeyeceğim.
Aylin ile yaptığımız telefon görüşmesinde, konuklarla mutlaka tanışmak istediğimi belirterek Belçika dönüşü onlara katılabileceğimi söyledim. Ve dönüşte bir günlüğüne de olsa kahvaltıda birlikte olma şansımız oldu.
Dr. Aylin Çakır, Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Türk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalında doktorasını tamamlamış bir Türkçe öğretmeni. Çakır, konuk ekibin saha araştırması için Ödemiş’i seçmesindeki etkenlerden birinin kendisi tarafından 2018 yılında hazırlanan ve Türk Dil Kurumu tarafından yayınlanan "İzmir İli Ödemiş-Kiraz-Beydağ İlçeleri Ağızları" adlı doktora tezi olduğunu söyledi.
Aylin Çakır, bu tez için adı geçen üç ilçenin 93 köyünden derlemeler yaparak alana katkı sağlamıştı. Sağolsun kitabı bana da ulaştırmıştı.
Aldığım bilgilere göre Türk dili ve lehçeleri üzerine araştırmalar yapan ve Altay Dillerinin Etimolojik Sözlüğü'nü hazırlayan Prof. Dr. Anna Dybo, Dr. Aylin Çakır'ın çalışmasını gördükten sonra Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü ile iletişime geçerek Ödemiş'te saha araştırması yapmak için destek istemiş.
Özetle Dr. Aylin Çakır’ın konuyla ilgili bağı, Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü iş birliği gerçekleştirilen saha araştırmasında Prof. Dr. Anna Dybo ve ekibine önderlik etmesinden kaynaklanıyormuş.
Çeşitli düzeylerde Türkçe bilen ve konuşabilen konuk öğretim üyeleri ile Ödemiş Öğretmenevi’nde konuşma olanağı buldum.
Moskova Yüksek Ekonomi Okulu Ulusal Araştırma Üniversitesi Klasik Şarkiyat ve Antik Çağ Enstitüsü öğretim görevlileri Prof. Dr. Anna Dybo, Prof. Dr. Olga Kamaneva, Tomsk Devlet Üniversitesinden Prof. Dr. Denis Tashmakov önderliğinde Batı Anadolu ağızlarının fonetik ve morfolojik incelemesini yapmak üzere Ödemiş'e gelen konuklar, Ege Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü iş birliği ile gerçekleşen saha incelemesinde Bıçakçı, Zeytinlik, Oğuzlar ve Horzum mahallelerinden ağız derlemeleri yaptılar.
4 gün boyunca Ödemiş'te misafir olan ekip, Ödemiş'teki derlemelerini tamamladıktan sonra İzmir'in Kemalpaşa ilçesinin üç farklı köyünden daha ağız derlemesi yapmak üzere Ödemiş’ten ayrıldılar.
Düşünün, taa Moskova’dan Ödemiş’e dil araştırmaları için öğretim üyeleri ve öğrenciler geliyor ve 4 gün boyunca bazı köyleri dolaşıp, saha araştırması yapıyor…
Bir gecede cahil bırakıldık diyenler….
Orhun Yazıtlarını Türkler değil, Türk Dili’ni inceleyen yabancı Türkologlar okumuştu.
Vilhelm Thomsen ve Wilhelm Radloff, uzun süren çalışmalarının sonucunda Orhun bölgesindeki dikili taşların üzerindeki yazıların sırrını çözmüşlerdi.
Sanıyorum kültürel konularda biraz tembeliz ve suçu başkasına atmayı çok seviyoruz…
Ve kültür sanata yeterince ilgi ve kaynak ayırmıyoruz…
Ve keşke bu çalışma; üniversite, kaymakamlık ve belediye işbirliği ile yapılmış olsaydı.
“Ah şu kaynak yetersizliği!” deyip geçelim mi?
