Torbalı’nın Celladı’na Atatürk’ün eli değdi: Sıtma yuvasından verimli ovaya Cellat Gölü

Osmanlı İmparatorluğu döneminde sıtmaya neden olmasıyla bilinen uçsuz bucaksız Cellat gölü, amansız bir isim almış ve çevresindeki köye Cellat Köyü adı verilmişti. Ancak Atatürk’ün bölgeyi ziyareti sırasında yaptığı müdahale her şeyi değiştirdi. Kurumuş Cellat Gölü, tarımın geliştiği bereketli Sağlık Ovası’na evrildi.

Nehrin yatağı değiştirildi

Atatürk, 1931’de İzmir’den Aydın’a yaptığı yolculuk sırasında Tepeköy İstasyonu’na geldi. Burada yöre halkı, gölün ölümcül doğasından duydukları endişeyi dile getirerek yardım istedi. Menteşe Mebusu Esat Bey’in, “Hoş geldiniz paşam, sefalar getirdiniz. Sizden hepimizin büyük bir ricası var. Biraz ötede bir istasyondan geçeceksiniz. O istasyonun levhasını görünce irkileceksiniz. Çünkü, bu levhada Cellat ismini okuyacaksınız. Kasıp kavuran sıtma hastalığı, her sene yüzlerce kurban almaktadır. Sivrisinekleri o kadar büyüktür ki, belkemiklerinden jokey sigarasına ağızlık yapılır” sözleri ile durumdan haberdar olan Atatürk, Gazi Paşa Cellat İstasyonu’nda karaya çıktıktan sonra gölü teftiş etti ve hemen boşaltılması için emir verdi. Dönemin İzmir Valisi Kazım Dirik’in yürüttüğü çalışma ile Küçük Menderes nehrinin yatağı değiştirilir. Zorlu bir sürecin ardından 1931 yılında başlayan çalışmalarla kurutulmaya başlanan göl 1935 yılına gelindiğinde tamamen kurumuş ve sıtma salgını son bulmuştur. Bir zamanlar sular altında kalan bölgede tarım gelişmeye başlayınca, bölgenin bereketli topraklara dönüşmesiyle birlikte, hastalığı ve ölümü simgeleyen Cellat ismi Sağlık olarak değiştirildi.

Atatürk’ün bu girişimi sıtma tehdidini ortadan kaldırmanın yanı sıra ekilebilir arazi sağlayarak bölge ekonomisini canlandırdı. Yeni adıyla Sağlık Ovası, yerel halkın yaşam standartlarını yükselterek, bir refah ve tarımsal bereket feneri haline geldi. Atatürk’ün araziyi tehlikeli bir gölden gelişen bir vadiye dönüştürme konusundaki vizyoner kararı, onun ilerleme ve kamu refahına yönelik ileri görüşlü yaklaşımının bir göstergesi oldu.

Haber Merkezi