TARİHLERLE ÖDEMİŞ TEKSTİL (2) (*)

30 Mart 1983-Ödemiş Tekstil Şirketi’nin 1982 yılına ait faaliyetlerinin değerlendirildiği Olağan Genel Kurul toplandı.

06 Kasım 1983-12 Eylül 1980 Darbesi sonrası ilk genel seçim yapıldı. ANAP’ın 1989 yılına kadar sürecek iktidar dönemi başladı. 24 Ocak kararları ve liberal nitelikli serbest ekonomi politikaları daha katı uygulandı.

15 Aralık 1983-Olağanüstü Genel Kurul’da bir kez daha sermaye artırımı yapıldı. 750 milyon liralık şirket sermayesi, enflasyon düzeltme farklarıyla 450 milyon lira arttırılarak 1 milyar 200 milyon lira oldu.

09 Mart 1984-Ödemiş Tekstil Şirketi’nin 12. Olağan Genel Kurulu, cuma günü toplandı. 1983 yılının Ödemiş Tekstil Fabrikası’nın en parlak yıllarından biri olduğu, bu Genel Kurul’da belgelendi.

05 Nisan 1986-Olağan Genel Kurul’a sunulan Yönetim Kurulu Raporu’nda görüldü ki Ödemiş Tekstil Fabrikası, faaliyete geçtikten sonra 10 yıl içinde kaliteyi ve üretim hedeflerini tutturmuş ancak finansal açıdan darboğazı aşamamış.

12 Eylül 1986-Türkiye İş Bankası A.Ş.’nin elinde bulunan Ödemiş Tekstil Şirketi hisselerinin tamamı, Mensa Mensucat Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ne devredildi.

26 Mart 1987-Mensa Mensucat yönetiminde yapılan genel kurul toplandı. Ödemiş Tekstil Şirketi, Mensa’nın yönetiminde olduğu 1987 ile 1988 yılı dışında ortaklara kâr dağıtmamış. Bu da şu demek: Ödemiş Tekstil Şirketi, kurulduktan sonraki 12 yıl içinde sadece 1987 ile 1988 yıllarında ortaklarına kâr dağıtmış.

22 Mart 1988- Olağan Genel Kurulu toplandı.

22 Mart 1989-Yapılan Genel Kurul’da bir kez daha sermaye artışına gidildi. Varlık değerleri bir kez daha yeniden değerlemeye tabi tutuldu; oluşan 900 milyon liralık fark sermayeye eklenerek nakit para konulmadan şirket sermayesi 3 milyar 750 milyon TL’ye çıkarıldı.

15 Kasım 1989-Ödemiş Tekstil hisselerinin İş Bankası’ndan Malezyalı Twenty First Century (T.F.C.) şirketine devir sözleşmesi imzalandı. T.F.C. şirketi ile İktisat Bankası arasında aynı gün bir kredi niyet anlaşması imzalandı. T.F.C. şirketi, Ödemiş Tekstil Fabrikası için ödeyeceği bedeli İktisat Bankası’ndan alacağı kredi ile karşılayacak.

16 Kasım 1989-Saat 11:00’de Ödemiş’te yapılan Ödemiş Tekstil Şirketi Yönetim Kurulu Toplantısı’nda Mensa’da olan Ödemiş Tekstil hisselerinin ‘İş Bankası ve sahibi olduğu iştiraklere satılmasına’ karar verildi. İş Bankası, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası ve Anadolu Anonim Sigorta Şirketi’ne ait 1.461.038 hisse T.F.C. şirketine satıldı. Kalan 38.962 hisse ise 5000 civarında ortağın çekmecelerinde enflasyona yenilmiş, değersiz kağıtlar olarak kaldı.

17 Kasım 1989-T.F.C. yönetim kurulu üyeleri ile ilk toplantısında satın aldıkları Ödemiş Tekstil Şirketi hisselerini kredi aldıkları İktisat Bankası’na satışını onayladı. Bu, şu demek: İktisat Bankası T.F.C.’den aldığı fabrikayı yine T.F.C. firmasına kiraladı. Bu dolaylı satış yöntemine kaldıraç sistemi denilmekteydi. Açıkçası Malezyalı firma; sözleşme masrafları, 40 bin dolarlık damga vergisi ve İktisat Bankası’na bankacılık komisyonu olarak verdiği ve peşinata mahsuben ödediği 153 bin dolar dışında bir ödeme yapmadan fabrikanın sahibi olmuştu.

24 Mart 1990- T.F.C.’nin Ödemiş Tekstil A.Ş.’nin ağırlıklı hisselerini satın aldıktan sonraki Olağan Genel kurulu toplandı. T.F.C.’nin Ödemiş Tekstil’i hangi koşullarda satın aldığı ortaya çıktı.

23 Mart 1991- Ödemiş Tekstil Ticaret ve Sanayi A.Ş.’nin Ortaklar Olağan Genel Kurulu toplandı. Üretim durmuştu. Bir zorunluluk yerine getiriliyordu. Üretime ara verilince hemen hemen tamamı ücretsiz izne ayrılan işçiler için bu izin kalıcı oldu. Fabrika yeni bir firmaya satılıncaya kadar tezgahlar sustu. İşçiler işbaşı yapmak fabrikaya gidiyor ama tezgahlar çalışmıyordu. Ücretlerini ve kıdem tazminatlarını alamayan işçiler, her çareye başvurdu. Bildirilerle kamuoyuna durumu açıkladılar. Ödemiş’te yürüyüş yaptılar. Ödemiş Belediyesi’nin verdiği otobüslerle Ankara’ya gittiler. İşsiz kalan çalışanlar, mahkemeye taşındı. Belgelerle fabrika gerçeğini ortaya koydular. Bildiri, “Yöre Halkı ve Ödemiş Tekstil Çalışanları” ifadesiyle son buluyordu.

Ağustos 1993-Ödemiş Belediye Başkanı Gülen Köymen eşliğinde iki otobüs işçi, Ankara’ya giderek sorunu dönemin Başbakanı Tansu Çiller’e aktarır.

Mart 1994-Beklenen sonuç alınamayınca Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ile görüşülür.

05 Nisan 1994-Başbakan Tansu Çiller Hükümeti’nin aldığı “5 Nisan Kararları” ile şubat ayı sonunda TL’den kaçış ve yabancı paralara talep şeklinde başlayan paniği önleyebilmek için Merkez Bankası döviz satmaya başladı ve eldeki döviz rezervlerinin yarısından fazlasını kaybetti. Bankalar arası para piyasasında gecelik faiz, yüzde 100’leri aştı. 1994  yılı Ocak ayında 15 bin lira olan dolar kuru 1994 Nisan ayında 35 bin liraya çıktı. Türkiye ekonomisi; TL’nin %30 oranında değer yitirmesiyle sakinleşebildi ama olan Ödemiş Tekstil Fabrikası gibi kuruluşlara oldu.

14 Mart 1994-Ayşe (Kaya) Balcı, Ödemiş Tekstil Fabrikası’nın tapusunu 14 milyar TL bedel ile Boya ve Kimyevi Maddeler Ticaret ve Sanayi A.Ş. (BOYKİM) üzerine geçirdi.

Nisan 1994-Boykim A.Ş. yönetimi ile taahhütname imzalayan 80 işçi işbaşı yaptı, eski çalışanlardan büyük kısmı yeni şirkette işe başlamadı. Fabrikayı BOYKİM tam kapasiteyle çalıştıramadı, İktisat Bankası’na olan yükümlülüğünü de yerine getiremedi. Ayşe (Kaya) Balcı’nın dolambaçlı yollardan kredi bulma uğraşları ve ihracat yaparken gerçekleşen vergi iadesi yolsuzluğu, ülke gündemine yerleşti.

Haziran 1994- Ödemiş Tekstil Fabrikası, bir daha açılmamak üzere kapandı.

17 Ocak 1995-413 Tekstil işçisi adına Mustafa Kökten tarafından Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na gönderilen dilekçeyle konu, Cumhurbaşkanlığı ve bakanlıklar düzeyine taşındı.

21 Nisan 1995- Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan gelen yazıda bir durum tespiti yapılıyor ve işçilerin alacakları için bir yönlendirmede bulunulmuyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İzmir Bölge Müdürlüğü, yazdığı yazıyla işçileri alacakları için üzerinde herhangi bir mal varlığı veya maddi değeri bulunmayan Ödemiş Tekstil A.Ş.’ye yönlendiriyordu.

12 Ocak 2009- Ödemiş Tekstil Fabrikası’nın 81.660 metrekarelik arsası, Ankara’da yapılan ihalede Ödemiş Ticaret Borsası tarafından 2 milyon 866 bin liraya (Vergiler dahil yaklaşık 3 milyon TL) satın alındı.

KAYNAK:

* Bekir Keskin, Ödemiş’te Bir Tekstil Fabrikası Vardı (1972-1994) Türkiye’nin İlk Çok Ortaklı Halk Şirketi, Kendi Yayını, Basım Tarihi: Nisan-2018, Ödemiş, 160 sayfa, Toplam78 adet fotoğraf, hisse senedi örneği, liste, harita, kroki.