NİYET ÖLÇER

Günlük hayatta çok duymuşsunuzdur “bunu söylerken niyetim bu değildi, seni incitmek niyetim değildi, sen yanlış anladın, benim niyetim farklıydı” ifadelerini. Elbette söyleyen kişi kendini açıklama fırsatı bulabilmişse, karşıdakine kendisini yanlış anladığını açıklayabilmişse ne ala. Aksi takdirde söylenen söylenme amacının dışında bir algılanma ile iletişimde yerini alıp belki de iletişimin bitmesine neden olacaktır. “Siz ne söylerseniz söyleyin karşıdakinin anladığı kadardır söylediğiniz” derler. Niyetiniz ne olursa olsun sözcükleriniz nasıl anlaşılıyor, ne etki bırakıyor budur önemli olan. Siz en süslü cümleyi kursanız da en etkili sözcükleri seçseniz de en iyi şekilde anlattığınızı sansanız da karşıdakinin anladığı kadar ifade ettikleriniz maalesef. Tabi ne söylediğimizden çok nasıl söylediğimiz de ayrı bir öneme sahip.

“Ameller niyetlere göredir” der hadis-i şerifte. Ama gelin görün ki insan kendi söylediğini niyetine göre değerlendirirken, karşıdakini söylenenden yaptığımı çıkarıma ve davranışına göre değerlendirir. Ya da anladığına göre yorumlayıp bir kanaat oluşturur ve yargılar. Çoğunlukla söylenenin iyi niyetle mi, yapıcı bir amaçla mı yoksa yermek, iğnelemek, olumsuz anlamda eleştirmek niyetiyle mi söylendiğine ilk etapta dikkat etmez. Hele sözü söyleyene karşı bir ön yargı varsa söylenenin ardında başka şeyler de aranabilir. “Art niyetli” algısı oluşmuş ya bir kere!

Aslında duygudur iletişimin temel yönlendiricisi. Duygu aktarımı ve karşıdakinin duygularına hitap edebilme temelinde şekillenir. Sağlıklı bir diyalog için doğru şekilde duygumuzu karşıya aktarmamız da önemli bence. Duyguyu aktarmaya çalışırken insanlara anlayabileceği ölçüde söz söylemeli. Söyleneni de değerlendirirken kendimizi değerlendirdiğimiz kriterle değerlendirmeye çalışmalı. Öyle ya bir niyet ölçer cihazımız yok ki ölçelim. Tabi her söylenene de “acaba hangi amaçla, hangi niyetle söylendi?” diye kafa yoramayız, yormaya kalkarsak paranoyak oluruz. Söylenen bizi rahatsız ettiyse ya söylenme nedenini sormalı ya da olduğu gibi bırakıp üzerine kafa yormamalı…

Kim ne dedi?

Kime dedi?

Niye dedi?

Nerede dedi?

Hangi amaçla dedi?

Hangi üslûpla dedi?

Sorular uzar gider sonra…