Çalışanlar, bu desteklerden faydalanabilecek

Yeni koronavirüs önlemleri kapsamında bazı iş yerleri, belirli saatlerin dışında kapalı kalacak. Vakaların artması üzerine arttırılan korona önlemleri, birçok sektörü etkiledi. Yayımlanan son genelgeye göre; restoran, lokanta, pastane, kafe, kafeteryalarda sadece paket servis yapılacak. Sinema salonları yıl sonuna kadar; kahvehane, kıraathane, kır bahçesi, internet kafe ve salonları, elektronik oyun salonları, bilardo salonları, lokaller ve çay bahçeleri ile halı sahalar yeni bir karar alınıncaya kadar kapalı kalacak.

Alışveriş merkezi, market, berber, kuaför ve güzellik merkezleri, sadece sabah 10.00 ila akşam 20.00 saatlerinde açık olacak. Bu sektörler, yoğun emek ve daha çok istihdamın sağlandığı sektörler olmasına karşın kabaca yapılan hesaba göre bu alanlarda iki milyondan fazla çalışan bulunuyor. İş yerlerinde faaliyetlerin yavaşlaması durumunda daha önce kısa çalışma ödeneği devreye alınmıştı. Pandemi sonrası iş yerlerinde ilk kapatma kararının alındığı Nisan ve Mayıs aylarında 3.2 milyon kişi, kısa çalışma ödeneğinden yararlandı. İşten çıkarma yasağına paralel olarak 17 Nisan’da başlayan ücretsiz izin uygulamasından ise 2.1 milyon kişi faydalandı. Ekim’de de 540 bin kişi, ücretsiz izin desteği aldı.

Faaliyetleri kısıtlanan veya tümüyle durdurulan sektörlerde çalışanlar için yeniden kısa çalışma ve ücretsiz izin uygulaması gündeme gelecek. Normalleşme kapsamında kısa çalışma ve ücretsiz izin uygulamasından normal çalışma düzenine geçen iş yerlerine üç ay süreyle normalleşme desteği sağlanmıştı. Normalleşme desteğinden yararlanmış iş yerleri, yeniden kısa çalışmaya dönebilecek.

Kayıt dışı çalışanlara günlük 34.34 TL yardım

Kısa çalışmadan yararlanamayan ve ücretsiz izne çıkartılanlar, günlük 39.24 lira nakdi ücret desteği alabilecek. Bu, brüt 1177 ve net 1168 lira ücret anlamına geliyor. Kısa çalışma ödeneğinin süresi, 31 Aralık 2020 olarak belirlendi ancak Cumhurbaşkanı kararıyla uygulama, Haziran 2021’e kadar uzatılabilecek. İşten çıkarma yasağı ve buna paralel ücretsiz izin uygulaması da 17 Ocak 2021’e kadar devam edecek. Gerek görülürse bu süreler de 2021 Haziran ayı sonuna kadar uzatılabilecek.

Kısa çalışma ödeneğinden Haziran sonuna kadar kısa çalışma başvurusu yapmış olan iş yerlerinde çalışıp da isimleri İŞKUR’a bildirilen işçiler yararlanabilecek. Bu iş yerlerine sonradan giren işçiler, kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayacak. Kısa çalışma ödeneği alabilmek için ödenek başvurusu yapıldığı tarih itibarıyla son üç yılda en az 450 prim günü bulunması ve 60 gün hizmet akdi ile çalışmak gerekiyor. Kısa çalışma ödeneği, alınan maaşa göre ve çalışılmayan gün sayısına göre 1752 ila 4380 lira arasında değişiyor.

Diğer yandan geçtiğimiz günlerde devreye giren torba yasa ile kayıt dışı çalıştırılan işçilerle ilgili önemli düzenlemeler yapıldı. Kanunla sigortasız çalıştırılanlara kayıt altına alınma, 17 Nisan öncesi işten çıkarılanlara ise işe geri dönüş hakkı doğdu. Bu kişilerin 1 Ocak 2021’e kadar işverene başvuru yapması şart. İşveren, bu kişileri işe alır ancak çalıştırmaz ve ücretsiz izne gönderirse bu kişilere günlük 39.24 TL nakdi ücret desteği verilecek. İşveren, başvuruda bulunanları işe almazsa bu kişilere hane bazlı destek verilecek. Bu desteğin verilebilmesi için bu kişinin yaşadığı hanede SGK’dan emekli aylığı ya da dul-yetim aylığı alan kimse olmaması, düzenli sosyal yardım alan ya da çalışan kimse olmaması şartı aranacak. Bu şartı sağlayan kişilere fesih yasağının biteceği tarihe kadar günlük 34.34 TL destek verilecek.

Ece Köseoğlu