BEHİÇ GALİP’TEN POTAMİA TARİHİ

 Ödemişli tarih araştırmacısı Behiç Galip Yavuz, Bademli beldesini anlatan kitabını geçtiğimiz günlerde yayınladı. Eski adı Potamia olan beldenin Aydın Dağları’na sırtını vermiş, Küçükmenderes Irmağı’na doğru bir eğimle alçalan arazide yer alan antik bir yerleşim birimi olduğunu söyledi.

Eski dünyada bol akarsuların suladığı bu nedenle “Irmak Yurdu” anlamına gelen Potamia’nın su değirmenleriyle ünlü bir yer olduğunu belirten Yavuz, beldenin Ortaçağ’da özellikle önemli bir “Pazaryeri” oluşuyla dikkati çektiğini söyledi.

Yavuz, yazdığı Potamia kitabı ile Potamia’yı günümüze ulaşan yönleriyle tanıtma ve tarihteki rolünü vurgulama amacını taşıdığını belirterek, “Bizlere de bu tarihsel mirası korumak ve gelecek kuşaklara atalarımızdan aldığımız gibi bırakmak düşüyor” dedi.

Yavuz bölgenin tarihi e kitapla ilgili verdiği bilgide şunları söyledi: “Küçükmenderes Irmağı’nın aktığı ova her çağda verimliliğin ve bolluğun göstergesi olmuştur. Irmak, Bozdağ’dan doğup batıya akar. Ama geçtiği yerlerde dereler ve çaylarla beslenir. Küçükmenderes Irmağı ve onu besleyen çay ve derelerin aktığı Asya Çayırları’ndan, başta İÖ IX. yüzyıl ozanı Homeros olmak üzere, antik çağ yazarları övgüyle söz ederler. XIX. Yüzyıl ilk yarısında bu yöreye gelen Charles Felix Marie Texier, Description de L’Asie Minor adlı yapıtında  ‘Lydia topraklarının son derece verimli ve ürün verici olduğunu, bahçelerinin ünlü ve bağlarının kaliteli şaraplar oluşturduğunu belirtir.  Günümüzde iklim etkenlerindeki değişiklik ile belirtildiği oranda verimli olan toprakların sulanmasında zorluklar ve sıkıntılar çekilmeye başlanmıştır. Yörede sulama sıkıntılarının en az çekildiği yer Bademli’dir. Belde Aydındağları’ndan inen çeşitli dere ve çayların suları ile beslenir. Nefis içimi olan bu karlık sularını Bademli’liler içme ve sulama işlerinde kullandıkları gibi, burada kurulmuş olan işletmede plastik şişe ve damacanalara doldurup, dışarıya ihraç ederek gelir elde ederler. Kasaba ve tarım alanları yeşillikler içine gömülmüştür. Bol oksijenli tertemiz havası, nefis içimli karlık suları, yemyeşil doğa manzarası ile Bademli ideal piknik ve mesire yeridir. Tarih öncesi ve tarihi dönemlerde bu coğrafyada yaşayan insanların cennette doğup, yaşayıp, öldüklerini belirtirsek abartmış olmayız. İlkbahar, yaz ve sonbahar mevsiminin sonlarına değin çevreden birçok aile buraya piknik yapmaya gelirler. Bademli kasabası ve çevresinde Aralık 1978, Şubat 1980, Ağustos 1997, Kasım 2008 tarihlerinde coğrafi, kültürel ve kısa tarihi üzerine yaptığımız inceleme ve araştırma çalışmalarımızı Eylül-Ekim 2013’e bu kez yalnızca Potamia tarihi ve arkeolojisi üzerinde yoğunlaştırarak ve genişleterek okuyucuya sunmayı görev bildik. Bu çalışmamızda mutlaka ki bizim göremediğimiz eksiklerimiz olmuştur. Bu konuda özrümüzün kabulünü rica ederiz”

Bademli Belediye başkanı Selahattin Kundak da kitapla ilgili olarak şunları söyledi: “Tarihte özellikle değirmenleri ve önemli bir pazaryeri olmasıyla Bademli, antik çağlardaki Romalılar dönemine belgelerle tarihlenebilmektedir. Bu kitap Bademli beldesinin yalnızca geçmiş tarihini ve arkeolojisini irdelemeyi hedefleyerek kaleme alındı. Kitabın araştırılıp yazımında ve basımında emeği geçenlere teşekkür ediyorum”