Tarım ve Hayvancılık Meclisi’nden kanunla ilgili değerlendirme

28.10.2020 tarihinde TBMM tarafından kabul edilen 7255 sayılı Gıda, Tarım ve Orman Alanında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun, 04.11.2020 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Söz konusu kanunla 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkilerin İnhisarı Hakkında Kanun, 4733 sayılı Tütün ve Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesi Hakkındaki Kanun,  4634 sayılı Şeker Kanunu,  4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu,  5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Hakkında Kanun,  6831 sayılı Orman Kanunu,  3621 sayılı Kıyı Kanunu ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununda çeşitli maddelerde değişiklikler yapıldı.

Birçok sektörü ilgilendiren yeni kanunun getirdiği değişiklikler, Ödemiş Kent Konseyi Tarım ve Hayvancılık Meclisi'nin toplantısında görüşüldü ve Meclis Başkanı Tekin Alpsoy tarafından aşağıdaki bilgiler paylaşıldı: '4634 sayılı Şeker Kanunu'nda denetim ve inceleme yetkisiyle ilgili düzenleme yapılmış olup yetkililer tarafından yapılacak kontrol ve incelemeyi engelleyenlere veya gerekli bilgileri vermeyenlere cezai müeyyideler uygulanması öngörülmüştür.

En az %30 oranında yerli tütün
 

4733 sayılı Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun'da çeşitli tanımlamalara (makaron, yaprak sigara kağıdı, sigara filtresi) eklemeler yapılmış, tütün ve tütün mamulü üreten firmalara yurt içinde üretimde kullandıkları tütünün en az %30'unun yerli tütün olması zorunluluğu getirilmiş ve bunu 2024 yılına kadar kademeli olarak gerçekleştirmeleri düzenlenerek yapılan düzenlemeye uymayanlara uygulanacak cezai müeyyideler yasallaştırılmıştır. Ayrıca teknik düzenlemelere aykırı şekilde etil alkol bulunduran ve satanlara 20-100 bin TL idari para cezası uygulanacağına yer verilmiştir.

Merkez av komisyonu kuruluyor
 

4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu'nda 25 kişiden oluşacak Merkez Av Komisyonu'nun kuruluşu düzenlenirken yine bilimsel yönden tabiata ve türlerine zararlı hayvanların bu kanun gereği görevliler veya avcılar tarafından avlanması ve yapılacak uygulamanın yönetmelikle düzenlenmesi  öngörülmüştür.
 

5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Hakkındaki Kanun'da yapılan değişikliklerle mutlak tarım arazilerinin korunması esas alınarak veraset ve intikallerde vergi ve harçlarda düzenleme yapılmıştır. Yapılan değişiklikle veraset durumunda verasetin belli olmasından sonraki bir yıl içerisinde asgari tarımsal arazi büyüklüğünün altındaki payların varislerden birine hak devri yapılması halinde harç ve vergilerden muafiyet tanınması sağlanmıştır. Mutlak tarım arazilerinde her türlü yapılaşmaya kısıtlama getirilerek izinsiz yapılaşmalara cezai müeyyide uygulanması ve yapılan yapıların valilik kararına istinaden masrafları yapanlarca karşılanmak üzere yıkılması ve arazini eski haline getirilmesi düzenlenmiştir.

Tarım arazilerinde ifraz, hisselendirme, pay temliki, elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi, elbirliği mülkiyetinin devri, paylı mülkiyet olarak intikal, taksim ve vasıf değişikliği işlemleri bakanlık iznine bağlanmıştır. İmar planlarında tarımsal niteliği korunacak alan olarak belirlenen yerler ile kamu yararı kararı alınarak tarım dışı kullanımına izin verilen yerler, verilen izin amacı dışında kullanılamayacak ve planlanamayacak ancak yerleşim yeri gelişim alanı ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla izin verilen yerler için yeniden izin alınması gerekmeyecek.

Tarım arazilerinde projelendirilerek izin verilen yerler proje süresi sonunda (iki yıl sonunda) denetlenerek verilen izin amacına uygun olmayanlar bir ay içerisinde bakanlığa bildirilecek, yapılan denetim sonucu tespit edilen aykırılıklar beyanlar hanesine kaydedilmek üzere ilgili tapu dairesine yedi gün içerisinde bildirilecektir. Proje aykırılıkları giderilmeden tapudaki beyanlar hanesine yapılan kayıtlar kaldırılmayacaktır. Aykırılık durumunda valilikçe resen tespit yaptırılarak sorumlulara  1000 TL'den az olmamak üzere bozulan arazinin her metrekaresi için 10 TL ceza uygulanması ve projeye uygun hale getirmek üzere iki ay süre verilmesi öngörülürken süre sonunda aykırı kullanım devam ederse valilikçe faaliyet durdurularak ilk ceza üç kat olarak uygulanacaktır.

İzinsiz bütün yapılar, arazi tarımsal üretime uygun hale gelecek şekilde bedeli daha sonra sorumlusundan tahsil edilmek üzere masrafları bakanlıkça karşılanarak bir ay içerisinde belediye veya il özel idareleri aracılığıyla yıktırılacaktır. Belediye veya il özel idaresince yıkılmayan yerler bakanlıkça yıktırılarak yıkım masrafları %100 fazlasıyla belediye veya il özel idaresinden tahsil edilecektir. Bu bedelin ödenmemesi durumunda ilgili kurumların İller Bankası'ndan aldıkları paylardan veya genel bütçe ve vergi gelirlerinden den aktarılan paylarından kesinti yapılarak genel bütçeye gelir kaydedilecektir. Aykırı fiilin büyük ova koruma alanlarında olması halinde sorumlulara uygulanan ceza, iki kat olarak uygulanacaktır.

Hobi bahçelerini yasaklayan değişiklik kanunlaştı
 

Tarım arazilerinin tescili mümkün olmayan (hobi bahçesi olarak kullanımlar bu statüdedir) hisseler oluşturularak zilyetliğini gerçek ve tüzel kişilere devreden böylece arazinin tarımsal vasfını ve bütünlüğünü bozanlara 1-3 yıla kadar hapis ve 100 günden 1000 güne kadar adli para cezası, ayrıca bu tüzel kişilere 50-250 bin TL idari para cezası verilecektir.

Taklit ürünler piyasadan toplattırılacak
 

5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nda yapılan değişiklikle taklit ve tağşiş yapılmış ürünlerin işleme tabi tutulamayacağı ve piyasaya arz edilemeyeceği, kanun metnine işlenmiştir. Yine aynı kanuna kişilerin sağlığını tehlikeye sokacak ürünlerin piyasadan masrafları sorumlusunca karşılanmak üzere toplatılmasına ve mülkiyetinin imha edilmek üzere kamuya geçirilmesi hükmü eklenmiştir. Ayrıca bu ürünleri üretenlere, ithal edenlere, piyasaya arz edenlere 1-5 yıl arası hapis ve 1000 günden 5000 güne kadar adli para cezası verilmesi kanunlaştırılmıştır.

Gıda ve yemde taklit ve tağşiş yapan özel ve tüzel kişilere bu ürünler, masrafları kendilerince karşılanmak üzere piyasadan toplattırılır, tekrar piyasaya arz edilemeyecek ürünler işletmecisi tarafından bakanlık gözetiminde imha ettirilir. Piyasaya arz amacı dışında kullanılabilecek, değerlendirilebilecek ürünlerin mülkiyeti kamuya geçirilerek  üreten, ithal eden ve pazarlayanlara 50 bin TL, piyasada izlenebilirliği sağlayamayan gıda ve yem işletmecisine 5000 TL'den aşağı olmayacak ve 500 bin TL'yi geçmeyecek şekilde fiilin işlendiği yıldan önceki yılın gayrisafi geliri üzerinden %1 oranında idari para cezası verilir, bir önceki yıl gelirine ulaşılamayanlara da ulaşılabilen en son gayrisafi geliri üzerinden hesaplanan tutar uygulanır.

Üç yıl içerisinde suçun tekrarı halinde cezalar iki kat uygulanır, ayrıca üreten veya ithal eden gıda ve yem işletmecisine 1000 gün ile 3000 gün adli para cezası uygulanarak 5-10 yıl arası sektörden men cezası verilir. Fiili üç yıl içerisine ikinci kez yapan, kendi adı veya ticari unvanı altında piyasaya arz eden gıda ve yem işletmecisine ise 200 bin TL'den az olmamak ve 2 milyon TL'yi aşmamak üzere fiilin işlendiği yıldan önceki yılın gayrisafi geliri üzerinden %1 oranında idari para cezası verilir, bir önceki yıl gelirine ulaşılamayanlara da ulaşılabilen en son gayrisafi geliri üzerinden hesaplanan tutar uygulanır.
 

İzinsiz tesis kuranlara hapis ve adli para cezası
 

6831 sayılı Orman Kanunu'nda orman sayılmayan yerler tanımında yapılan değişiklikle tapulu orman arazisi dışındaki yerlerde doğal olarak yetişen ağaç ve çalılıklar, orman vasfından çıkarılmıştır. Yine bozuk orman sahalarında orman bitkisi fidanlıkları kurulmasına, mantar ve tıbbi aromatik bitki yetiştiriciliğine, orman alanlarından üretilen odun dışı ürünlerin mamul ya da yarı mamul olarak işlenmesi amacıyla tesis kurulmasına izin verilebileceği belirtilmiş ancak saha tesliminden itibaren iki yıl içinde tesislerin işletmeye alınmaması halinde izin iptal edilir hükmü eklenmiştir.

116. maddede belirtilen kesim kurallarına aykırı olarak kesilen ağaçların dikili kabuklu gövde hacminin beş metreküpe kadar olması halinde 500 Türk Lirası,  beş metreküpü aşan her bir metreküpü için ilave 100 Türk Lirası idari para cezası verileceği hükme bağlanmıştır. Ayrıca yapılan değişiklikle orman alanları içerisinde izinsiz taş, kömür,  toprak ve buna benzer ocaklar ile balık üretim tesisi, odun dışı ürünleri mamul ya da yarı mamul olarak işleyen, mantar ve tıbbi aromatik bitki yetiştiriciliği ve orman bitkisi tesisi kuranlara altı ay ile iki yıl arasında değişen hapis cezası ve 5000 gün adli para cezası uygulanması kanuna işlenmiştir.

3621 sayılı Kıyı Kanunu'na su ürünleri yetiştiriciliği yapılabilecek alanlar ve imar planına uygun olarak su ürünleri yetiştiriciliği konulu tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesi kurulabilir ibaresi ve kroki eklenmiştir.'

'Vatandaşlarca öğrenilmesi önemli'

Ödemiş Kent Konseyi Tarım ve Hayvancılık Meclisi Başkanı Tekin Alpsoy, kanunu değerlendirip 7255 sayılı kanunla gıda, tarım ve orman alanında yapılan değişiklikler hakkında, 'Yapılan bu değişikliklere bakıldığında daha önce kanunen tanımlanmamış yeni suç unsurlarının kanunlaşması ve ilk defa suç işleyen gıda işletmeleri için sektör faaliyetinden süreli men cezası getirilmesi, yenilik olarak görülmektedir. Bunun yanında son zamanlarda yaygın hale gelen hobi bahçeleri konusu, tarım arazilerinde tamamen yasaklanarak arazilerin amacı ışında kullanılması önlenmektedir. Yapılan değişikliklerin sektörlerine göre ilgili vatandaşlarca incelenerek öğrenilmesi, daha sonra oluşacak mağduriyetleri önlemek açısından önem arz etmektedir' şeklinde konuştu.

Ece Köseoğlu