Saçlarınız mı dökülüyor?

Evinizin her yerinde saç telleri ve banyodan çıkarken ardınızda bir tomar saç mı var? Çok can sıkıcı değil mi? Aslında günde 50-100 adet saç teli dökülmesi olağan kabul edilir. Ancak dökülme bu sayının üzerine çıktığında, saçı hafif çekmekle, ele 4-5 adet ve daha fazlası geldiğinde ya da alın-tepe bölgelerinde fark edilen seyrelmeler başladığında artık mutlaka bir doktora başvurmak gerekir.
Saç dökülmesi bazen bir mantar hastalığının, bazen toksin maruziyetinin, bazen de ciddi bir ruhsal travmanın işareti olabilir. Saçlardaki bu değişimin ardında; hormonal (tiroid, testosteron, östrojen, kortizon, insülin vb.), metabolik, dolaşımsal, ağır enfeksiyonlar, mikro besin eksiklikleri (vitamin-mineral, aminoasit), otoimmün nedenler ve çevresel etkiler (ağır metal, kimyasal işlemler vb.) gibi altında pek çok neden de yatıyor olabilir.

O yüzden öncelikle saç dökülmesi nedenlerine şöyle bir göz atalım;

1- Kalıtsal saç dökülmesi (Androgenetik alopesi); en sık gözlenen saç dökülmesi tipidir. Erkekte genetik yatkınlık veya hormonların ( dihidrotestesteronun) rolü vardır.

2- Hatalı diyetler ve aşırı kilo kayıplarına bağlı saç dökülmesi; özellikle proteinden fakir beslenme saçlarda güçsüzlük, kırıklarda artış ve saç dökülmelerine yol açabiliyor. Saçın yapısı olan keratin maddesinin yapılabilmesi için bazı temel proteinlerin vücuda yeterli miktarda alınmaları gerekiyor. Vücudun ihtiyacı olan protein miktarı alınmadığında ise saç dökülmesi başlıyor.

3- Demir eksikliğine bağlı saç dökülmesi; Özellikle kadınlarda demir eksikliği, saç dökülmesinin başlıca sorumlusudur. Diyetle yeteri kadar demir alınmaması veya demirin emiliminde sorun olan hastalarda saç dökülmesi çok sık rastlanır.

4- Mantar hastalıkları ve enfeksiyon nedeniyle saç dökülmeleri; Mantar genellikle çocuklarda görülse de yetişkinlerde de saç dökülmesine neden olabilir ve tedavi edilmezse kalıcı kellik oluşabiliyor. Ağır seyreden ve tüm vücudu etkileyen çeşitli enfeksiyonlar, örneğin pandemi döneminde ağır covid geçiren kişilerde olduğu gibi saçları da etkileyerek saç dökülmelerine neden olabilmektedir.

5- İlaçlara bağlı saç dökülmesi; ilaç yan etkisi nedeniyle olur. Kan sulandırıcılar, artrit, gut, depresyon, kalp hastalıkları ve yüksek tansiyon için kullanılan bazı ilaçlar saçları dökebiliyor. Ayrıca doğum kontrolü için kullanılan ilaçların bazen kullanımları kesildiğinde saç dökülmesi gözlenebiliyor. Ayrıca yüksek dozda A vitamini alınması da saç dökülmesi nedeni olabilir.

6- Hormonal değişimler nedeniyle saç dökülmesi; Özellikle menopoz ve doğum sonrasında gözlenen saç dökülmeleri, hamilelik hormonunun yerini tekrar östrojen hormonuna bırakmasıyla gerçekleşiyor. Birkaç ay kadar yoğun saç dökülmesi olağan kabul ediliyor. Menopozla birlikte de saçlarda dökülme olabilir. Bir süre sonra saç dökülmesi dursa da saç yoğunluğu önceki haline ulaşmayabilir.

7- Saçkıran hastalığına bağlı saç dökülmesi (Alopesi Areata); Halk arasında saçkıran hastalığı olarak bilinen ve otoimmün bir hastalık olan alopesi areata özellikle ağır stresli durumlarda ortaya çıkar. Ağır stresli durumlar saç dökülmesi için bir etkendir. Stres vücudumuzda çeşitli stres hormonlarının salgılanmasına neden olarak iç dengenin bozulmasına ve bunun sonucunda birçok hastalığın ortaya çıkmasına yol açıyor. Saçlı deride, kaş, kirpik ve sakallar da dahil tüm vücut kıllarında, vücudun kendi ürettiği bir takım oto antikorlar yüzünden oval görünümde dökülmelere yol açıyor. Genetik yatkınlık, nörolojik faktörler, enfeksiyonlar ile stres gibi etkenlerin hastalığı tetiklediği düşünülse de altta yatan etken henüz tam olarak aydınlığa kavuşmuş değildir.

8- Anoreksi ve bulimia gibi yeme bozuklukları olan hastalarda beslenmeyle alınması gereken demir, vitamin, protein ve çinko gibi elementlerin eksikliğine bağlı saç dökülmesine sıklıkla rastlanıyor. Bu hastalıklar tedavi edildiğinde saç dökülmesi duruyor ve kaybedilen saçlar tekrar yerine geliyor.

9- Sistemik hastalıklar nedeniyle saç dökülmesi; Yaklaşık 30'dan fazla sistemik hastalık saç dökülmesine neden olabiliyor. Altta yatan etken genellikle tiroit hastalıkları ve anemi oluyor. Ağır cerrahi işlemler, yüksek ateşli hastalıklar, ağır geçirilen enfeksiyon hastalıkları sonrasında da yoğun saç dökülmeleri gözlenebiliyor. Bu hastalıkların tespit edilmesi ve tedaviye başlanmasının ardından saç dökülmesi durabilir.

10- Günlük hatalı saç bakımı da dökülmelere neden oluyor. Saçları çok fazla şampuanlamak, çok sık saç boyatmak, düzleştirici gibi bazı yöntemlerle saçları şekillendirmek ve sıcak fön uygulamak saç kırılmalarına ve kopmalara yol açabiliyor. Islakken tarandığında elastikiyeti arttığı için saçlar kolayca zarar görebilir. Bu nedenle özellikle ıslakken çok fazla tarak darbeleriyle saçları taramak ve fırçalamak saç kırılmalarına neden olabilir. Saçları çok gergin bir şekilde çekerek lastikle atkuyruğu yapmak, saçların alın çizgisini geriye çekmek saç kayıplarına yol açar. Aynı şekilde sıkı ve gergin yapılan saç örgüleri, saçlara eklenen küçük klipslerle de zarar verebilir.

Eğer genetik mirasınız varsa saç dökülmesine karşı durmak pek mümkün değil, durmu kabullenmek gerekir. Ama eğer problem genetik mirasınız değilse önce saç dökülmesinin arkasında yatan nedeni bulmamız gerekiyor.

İlk önerim kan ve hormon testlerinin yapılması; kan şekeri, HbA1c, insülin direnci, CRP, homosistein, kortizol, B12, Folat, D Vitamini, Demir, Ferritin, hücre içinde Çinko, Selenyum, Magnezyum, kalsiyum, idrarda İyot, yine kanda tiroid hormon ve antikorları, paratiroid, testosteron vb. gibi testlerin ölçülmesidir. Burada asıl önemli nokta da sonuçların doğru değerlendirilmesidir. Çünkü testlerde referans aralıkları gerçekten çok geniştir ve bu da kişiye özel sağlık sıkıntılarının gözden kaçırılmasının asıl sebebidir.
Eksik olan çeşitli vitamin, minerallerin yerine konması ve besin takviyelerinin kullanılması saç dökülmesini yavaşlatabilir ve yeni saç çıkması konusunda tedaviye destek olabilir.

Saç dökülmesine sadece saç olarak bakmak değil, vücudun bütününe bakarak, kişiyi bütüncül değerlendirmek önemlidir. Saçlarımız vücudumuzdan bağımsız değildir ve saç sağlığı karaciğer, safra kesesi, bağırsaklar, kalp, akciğerler, yumurtalıklar, böbrekler, tiroidler gibi diğer pek çok organın, hormonların sağlığına bağlıdır. Bu nedenle saç dökülmesi aslında pek çok sağlık sıkıntısının bir bulgusu olabilir.

Sağlıkla ve sevgiyle kalın…