Karaçam: Dünyada ikincil ölüm sebebi 'inme'

Yeni Kiraz'dan Göksu Tekin'in haberine göre; Uzman Doktor Melek Karaçam, muayenehanesinde 10 Mayıs İnme Farkındalık Günü çerçevesinde bilgiler verdi. Karaçam, inmenin dünya genelinde ikincil ölüm nedeni olduğundan bahsetti. 

Dr. Karaçam inmeyi şöyle tanımlıyor; 'Beyine giden kanın aniden kesintiye uğraması ve bunun aniden ortaya çıkması. İki tip inme söz konusu, tıkayıcı tip ve kanamalı tip. Tıkayıcı inme, beyine giden atardamarlardaki kan akımının genellikle bir pıhtı tarafından bozulması sonucu ortaya çıkar ve beyin kanaması (hemoraji), Beyindeki atardamarların yırtılması sonucunda beyin dokusunda veya zarlarında kan toplanmasıdır. Genellikle yüksek tansiyon sonucunda gelişir. Anevrizma (damarlarda baloncuk), travmalar, kan sulandırıcı ilaçlar diğer kanama nedenlerinden bazılarıdır. İnme, Dünya çapında ikinci önde gelen ölüm nedeni ve üçüncü önde gelen sakatlık nedenidir.'' 

Dünya İnme Organizasyonu (World Stroke Organization- WSO) 2022 verilerine göre dünyada her yıl 12.2 milyon yeni inme olayı meydana gelmektedir. Başka bir deyişle dünyada bir yıl boyunca her 3 saniyede bir yeni inme olayı gerçekleşmektedir. 

12,2 milyon inmenin %62'si tıkayıcı, %38'i kanamalı tiptir. İnmelerin %63'ü 70 yaş altında gerçekleşmektedir. Bunların %16'ı yani yaklaşık dörtte biri 15-49 yaş arası olmaktadır. Dünyada yaşayan 101 milyon inme hastası var. Bunların %56'sı kadın, %44'ü erkek. Dünyada yılda 6,5 milyon insan inme nedenli ölüyor.  Bunların %51'i erkek, %49'u kadın. Türkiye'de yaklaşık 3 milyon kadar inme geçirmiş kişi vardır ve her yıl yaklaşık 250 bin yeni inme vakası eklenmektedir. 

RİSK FAKTÖRLERİ  

Genel olarak damar hastalıklarının tüm nedenleri beyin damar hastalıkları için risk faktörleridir. İleri yaş, obezite, yüksek tansiyon, kan şekeri yüksekliği, sigara ve alkol kullanımı, LDL kolesterol yüksekliği, kalp hastalıkları, ritim bozukluğu, kötü beslenme, düşük fiziksel aktivite, stres, aile öyküsü gibi nedenler inme için en önemli risk faktörleridir. İnmenin nadir nedenleri içerisinde kanser, uygunsuz ilaç ve madde kullanımı, travma, enfeksiyonlar, ailevi genetik hastalıklar sayılabilir. İnmenin oluşmadan önlenmesi en önemli hedefimizdir. Bu nedenle kontrol edilebilir risk faktörlerinden korunmak fazlasıyla önemlidir. 

İnmenin temel belirtilerinin herkes tarafından bilinmesi ve tanınması hastaların erken tedaviye ulaşmaları ve uzun dönemdeki kalıcı hasarların azaltılması için oldukça önemlidir. İnme sırasında ani olarak yüzde, kolda ve bacakta genelde bir taraflı kuvvet kaybı veya his kaybı, görme bozukluğu (görememe veya çift görme), konuşma bozukluğu (peltek konuşma, konuşamama veya söylenenleri anlamama), yüzde kayma, yürüme bozukluğu, dengesizlik, bilinç bulanıklığı veya kaybı görülebilir. 

Beyinin değişik bölgeleri farklı işlevlerle ilişkili olduğundan dolayı damar tıkanıklığı veya kanama sonucunda etkilenen bölgeye göre hastanın şikayetleri değişebilir. 

Bu belirtilerin ani olarak gelişmesi olası bir felç olayı için en önemli uyarıcıdır. İnme belirtilerinin kısa süreli olarak ortaya çıkıp tamamen düzelmesine de geçici iskemik atak denir. Şikayetlerin geçmesine rağmen acil olarak doktora başvurulmalıdır. Geçici iskemik atağın, kalıcı bir inmenin ilk habercisi olabileceği hatırlanmalıdır. 

'TROMBOLİTİK' UYGULAMASI 

Beyin kanamasına bağlı inmede yüksek tansiyon kontrolü sağlanır. Hastanın kullandığı kan inceltici ilaçlar varsa kesilir. Destek tedavi uygulanır. Beyin damar tıkanıklığına bağlı inmede zamana karşı yarışılmaktadır. Hastaneye erken başvurulması önemlidir. Belirtilerin başlamasından sonraki ilk 4.5 saat içerisinde başvurulduğunda uygun hastalara damar açıcı trombolitik tedavi denilen tedavi uygulanabilir. Damar tıkanıklığına bağlı inme tespit edilen hastalarda uzun süreli tedavi seçenekleri belirlenirken inme nedenleri araştırılır. Bu aşamada kalp incelemeleri ile boyun ve beyin damarlarının incelemeleri yapılır. Günümüzde bilgisayarlı tomografi anjiyografi veya MR anjiografi teknikleri ile hastaya sadece damar yolundan ilaç verilerek boyun ve beyin damarları kolayca görüntülenebilir. Ayrıca damarlar doppler ultrasonografi ile incelenebilir. Büyük damar tıkanıklığı tespit edilen uygun hastalarda anjiyografik yöntemle stent uygulanarak ya da damar cerrahisi yöntemi ile damar açılabilir. Uzun süreli önleyici tedavi olarak hastada tespit edilen nedene göre asetilsalisilik asit, klopidogrel, warfarin ve yeni kuşak antikoagülan gibi kan inceltici tedaviler uygulanır. Fizik tedavi ve rehabilitasyon da tedavinin en önemli parçalarından biridir. Ayrıca yüksek tansiyon, şeker, kolesterol yüksekliğinin tedavi edilmesi ile de inmelerin tekrarının önlendiği gösterilmiştir.  

(M.T.) 

Haberi Merkezi