KALKINMANIN İTİCİ GÜCÜ DEMOKRASİ VE KOOPERATİFLERDİR!-9 (Fransa)

'Ege Bölgesi'ndeki bütün insanların hasılalarını ve gayretlerini birleştirmesi, kuşkusuz çok verimli sonuçlar verecektir. Türkiye'nin çalışma hayatı ve varlığını göz önüne alınca birleşmeden dolayı fayda ve yararların çok büyük olacağı sonucuna varacağınızdan kuşku duymuyorum. Üreticilerin birleşmesinden kişisel çıkarlarının azalacağını düşünenler, tabii şikayet edeceklerdir.'

Mustafa Kemal ATATÜRK

(İzmir Ticaret Odası–1 Şubat 1931)

Kooperatifçiliği teşvik etmek ve kooperatiflerin kurulmasını kolaylaştırmak için 1923 yılında cumhuriyet ilan edilmeden önce, 'İstihsal Alım Satım Ortaklık Kooperatifleri Nizamnamesi' çıkarılmıştır.

97 maddeden oluşan bu nizamnameyle kooperatiflere İktisat Vekaleti bütçesinden yardım yapılması ve Ziraat Bankası tarafından kredi verilmesi öngörülmüştür. Nizamname, bütün kooperatif çeşitleri için yürürlüğe girmiştir.

Bu nizamnameye dayanılarak 1928 yılına kadar yaklaşık 40 tane kooperatif kurulmuştur.

Ödemiş Tütüncüler Alım Satım Kooperatifi (1924),

Ankara Memurlar İstihlak Kooperatifi (1925),

Tire Çiftçiler Kooperatifi (1927),

İstanbul'da Kehribarcılar, Otomobilciler, Saraçlar ve Ayakkabıcılar Kooperatifi,

Edirne ve Bursa'da Meyve-Sebze ve Konservecilik Kooperatifleri,

Turgutlu'da Tuğla ve Kiremit Kooperatifi,

Babadağ'da Dokumacılık Kooperatifi, bu süreçte kurulan kooperatiflere örnektir.

Avrupa'daki kooperatifçiliğin lokomotifi Fransa'ya gidelim şimdi de:

– Fransa, Avrupa'daki kooperatif hareketine ilham veren ülkelerden biridir. Özellikle 1830 ve 1848 halk hareketleri, kooperatif işletmelerinin ortaya çıkışına zemin oluşturmuştur. İlk tarım kooperatifinin 1880'lerde kurulmasıyla Fransız kooperatifçiliği, kurumsal bir kimliğe bürünmüştür.

– Tarım, banka, perakende, tüketici, esnaf sanatkar, hizmet ve istihdam, eğitim, sigorta, ulaşım ve taşıma, denizcilik, yapı kooperatifleri başlıca kooperatif türlerini oluşturur.

– Bu türlerin her biri, öncelikle kendi içlerinde BİRLİK olarak örgütlenmiş ve bunların birlikleri FEDERASYON çatısı altında bir araya gelmiştir.

– Ulusal düzeyde de 'Fransız Kooperatifçilik Hareketi Temsilci Örgütü (COOPER)' adında milli birlikleri vardır.

– Sayısı 23.144'ü bulan kooperatif işletmelerinde 1.078.957 kişi istihdam edilmektedir.

Toplam ücretle çalışanların % 4.5'ini temsil etmektedir bu sayı.

– 24 MİLYONA yakın ortağı olan Fransız kooperatifleri, iş dünyasında demokratik yönetim ilkesi çerçevesinde yönetilmektedir.

– Tarım kooperatifleri, gıda sektöründe %40 oranında piyasa payına sahiptir.

– Fransız kooperatif bankaları, finans sektöründeki çalışma ve başarıları sonucunda %60'lık bir pazar payına ulaşmışlardır.

– 24.4 MİLYON ortağı bulunan Fransız kooperatifleri, çalışmaları sonucunda elde ettikleri gelir-gider farkını kendi müşterisi, üreticisi ve çalışanı olan ortaklarına vermektedir.

– 2014 Dünya Kooperatifçilik Raporu'nda ilk 300 içersinde 41 Fransız kooperatifi vardır.

– Avrupa'nın İKİNCİ, Fransa'nın ise BİRİNCİ büyüklükteki bankası olan ve 39 bölgesel kooperatif bankasının kurduğu CREDIT AGRICOLE BANKASI, raporda 11. sıradadır.

– 50 MİLYON müşterisi, 140 BİN çalışanı, 1.1 MİLYON ortağı ve 8.2 MİLYON karşılıklı ortağı bulunmaktadır CREDIT AGRICOLE BANKASI'nın.

– Fransa'da 10 çiftçiden 9'u CREDIT AGRICOLE BANKASI ile işlerini yürütür.

SÜRECEK

KAYNAKLAR:

– G-20 Ülkelerinde Kooperatifçilik, T:C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü yayını, 2015, Ankara.

– http://koop.gtb.gov.tr/ Erişim: 2.5.2020-23:32

– https://ticaret.gov.tr/kooperatifcilik/kooperatifler-hakkinda-bilgiler/tarihce – Erişim:2.5.2020-23:21

– http://apelasyon.com/Yazi/889-ataturk-ve-kooperatifcilik, Erişim tarihi:03.04.2020-19:51