Doğayla uyumlu yaşamın öncü şehri İzmir

İzmir Büyükşehir Belediyesi, Başkan Tunç Soyer'in doğayla uyumlu yaşam vizyonu çerçevesinde Türkiye'ye örnek çevre projelerine imza attı. Entegre katı atık bertaraf tesislerinden, atık su arıtma tesislerine, atık suların geri kazanılarak tarımda kullanımından, ulaşımda karbon salımını en aza indiren raylı sistem yatırımlarına kadar onlarca önemli proje hayata geçirildi. Yeşil altyapıda Türkiye'ye örnek birçok projenin temelleri atıldı. Ayrıca İzmir WWF'nin Tek Dünya Kentleri Yarışması'nın ulusal şampiyonu oldu.

İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin 5 Haziran Dünya Çevre Günü nedeniyle yayımladığı çevre raporunun bazı önemli başlıkları şöyle:

İzmir'de çöpler atık olmaktan çıktı, üç tesiste toplam 364 bin hanenin tüketimine eşdeğer elektrik üretilmeye başlandı.

Menemen'de Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisi kuruldu.

Bayındır Hasköy Atık Su Arıtma tesisinde Geri Kazanım Ünitesi kuruldu, artık arıtılmış sular tarımın hizmetine verilecek.

3 yeni atıksu arıtma tesisi kuruldu, 2'sinin kapasitesi artırılıyor.

İzmir'deki mavi bayraklı plaj sayısı 66'ya ulaştı.

1500 köpek kapasiteli Pako Sokak Hayvanları Sosyal Yaşam Kampüsü açıldı.

Raylı sistemlerde üç yeni hattın yapımı sürüyor, 3 ayrı hat içinse hazırlıklar tamam.

Sürdürülebilir enerji alanında önemli yatırımlar yapıldı.

Atıkların kaynağında ayrıştırılmasını hedefleyen İzdönüşüm projesi başladı.

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer'in İzmir'i doğayla uyumlu yaşamın öncü kenti haline getirme hedefi adım adım gerçekleşiyor. Bu hedef doğrultusunda 2019 yılından itibaren önemli proje ve yatırımlar hayata geçirildi. Belediye bünyesinde İklim Değişikliği ve Çevre Koruma Kontrol Dairesi Başkanlığı'nın kurulmasının yanı sıra 'İzmir Yeşil Şehir Eylem Planı' ve 'Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı' uygulamaya konuldu. İklim Eylem Planı ile İzmir'de 2030 yılına kadar sera gazının yüzde 40 azaltılması hedeflendi. Uluslararası standartlara uygun bir Yeşil Şehir Eylem Planı Türkiye'de ilk defa İzmir için hazırlandı. Bu iki planın özeti mahiyetinde olan Doğayla Uyumlu Yaşam Stratejisi önceki yıl ilan edildi. Küresel iklim krizinin etkilerini azaltmak ve dirençli bir kent inşa etmek için ulaşımdan, katı atık tesislerine, arıtma tesislerinden ekoparklara kadar pek çok çevreci yatırım hayata geçirildi. Yeşil altyapının artırılması için Türkiye'ye örnek birçok projenin temelleri atıldı.

Tek Dünya Kentleri Yarışması'nın ulusal şampiyonu İzmir

İklim krizine karşı 2030'da sıfır karbon hedefiyle projelerini hayata geçiren İzmir Büyükşehir Belediyesi, WWF tarafından düzenlenen uluslararası Tek Dünya Kentleri Yarışması'nda (One Planet City Challenge – OPCC) Türkiye şampiyonu oldu. Ayrıca İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer'in iklim kriziyle mücadele vizyonu doğrultusunda İzmir, Avrupa Birliği'nden İklim Nötr ve Akıllı Şehirler Misyonu'na da seçildi.

Çevreci proje, yatırım ve hizmetler

Enerji kaynağı haline gelen çöpten 339 milyon TL'lik gelir. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer'in çöpün bir hammadde olarak görülerek değerlendirilmesi yönündeki politikası doğrultusunda İzmir'de evsel katı atıklar ekonomiye kazandırılıyor. Harmandalı Düzenli Katı Atık Depolama ve Enerji Üretim Tesisi'nden saatte 32,34 Mw Elektrik Enerjisi üretiliyor. Bu rakam 190 bin hanenin elektrik ihtiyacını karşılamaya eş değer. İzmir'in güney aksına hizmet vermesi amacıyla 2021 yılında hizmete alınan Ödemiş Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi 20,28 MWe enerji kapasitesine sahip.  Şuan tesiste 7,8 Mwe enerji üretiliyor. Bu rakam 116 bin hanenin elektrik ihtiyacını karşılamaya eşdeğer.  Hizmete alınan Bergama Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi 9.898 MWe enerji kapasitesine sahip.  Şu an tesiste 5,64 Mwe enerji üretiliyor. Bu rakam 58 bin hanenin elektrik ihtiyacını karşılamaya eşdeğer.

İzmir'in çöpü, Harmandalı, Ödemiş ve son olarak Bergama'da işlenen bir enerji ve İzmir Büyükşehir Belediyesi için gelir kaynağı haline geldi. 2022 yılı Mayıs ayı itibariyle tesislerin faaliyete girdiği süreçten bugüne kadar toplamda tesislerden yaklaşık 339 milyon TL gelir elde edildi.

Merkez ilçelerde oluşan bitkisel menşeili park bahçe atıkları, dal-budak atıkları, çim atıkları, pazar yeri ve hal atıklarının 24 saat esasına dayalı Biyoreaktör Sistemleri ile Katı Organik Gübre Üretim Tesisi'nin kurulumu için işin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında ihalesi yapıldı. Tesisin kurulum süreci devam ediyor.

Tıbbi atıklar için özel tesis

İzmir Büyükşehir Belediyesi pandemi sürecinde 110 ton gün kapasiteli Menemen Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisi'ni hizmete alındı.

Zirai ambalaj atıkları toplanıyor

Menderes Değirmendere Köyü seralar bölgesinde tarımsal üretim yapan 71 üreticiye zirai ambalaj atıklarını biriktirebilecekleri özel torbalar teslim edilerek özel torbalarda biriktirilen zirai ambalaj atıkları uzman personeller nezaretinde düzenli olarak ilçe belediyesinin lisanslı ambalaj atığı toplama firmasına ait araçlarla toplanılmaya başlandı. Proje kapsamında toplanan tüm zirai ambalaj atıkları geri dönüştürülerek İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin sıfır atık politikası çerçevesinde hayata geçirdiği ' İzmir Geri Dönüşüm Seferberliği' projesi kapsamında ekonomiye katkı sağlayacak. Bugüne kadar 4,2 ton zirai ambalaj atığı toplandı.

Geri dönüşüm seferberliği

İzmir Büyükşehir Belediyesi bu yıl da Atık Pillerin Toplanması Kampanyası düzenledi. Projenin başından itibaren İzmir Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde toplam 435,6 ton atık pil toplandı.

İzmir Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde, gelecek nesillere yaşanabilir bir çevre mirası bırakmak adına büyük öneme sahip geri dönüşüm kültürünün kent genelinde yaygınlaşması amacıyla 'Geri Dönüşüm Seferberliği' projesi başlatıldı. İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanlık Binası, Ana Hizmet Binası, Ahmet Adnan Saygun Sanat Merkezi,  Makine İkmal Bakım ve Onarım Dairesi Başkanlığı, Oğuzlar Ek Hizmet Binası, İZFAŞ ve Eşrefpaşa Hastanesi'ne Sıfır Atık Belgesi alındı. Diğer birimler için süreç devam ediyor.

Atıksular yeniden kullanıma sunuluyor

İzmir Büyükşehir Belediyesi İZSU Genel Müdürlüğü ileri biyolojik atık su arıtma tesislerinden çıkan suyun tarımsal sulamada, kentsel yeşil alanlarda ve uygun olan sanayi proseslerinde kullanımı için, arıtma tesislerine geri kazanım üniteleri kuruyor. Bayındır Hasköy Atık Su Arıtma Tesisi geri kazanım ünitesinin imalatları tamamlandı. Ünitelerden elde edilecek  'A sınıfı sulama suyu' kalitesinde su tarımda kullanılacak.  Çeşme Reisdere Atıksu Arıtma Tesisi'ne geri kazanım ünitesi kurma çalışmaları devam ediyor. Bu tesisten geri kazanılan su kentsel yeşil alanlarda kullanılacak. Bu yatırımları Ödemiş Atık Su Arıtma Tesisi ve Tire İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisleri izleyecek. Bu alandaki en büyük adım ise Çiğli Atık Su Arıtma Tesisine kurulması planlanan geri kazanım üniteleri olacak. Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi günlük 605 bin metreküp bir kapasiteye sahip.

Yağmur suyu hasadı başladı

İklim krizi ile mücadele çalışmaları kapsamında Yağmur Suyu Hasadı Projesi'nin ilk örneğini Aşık Veysel Rekreasyon Alanı'nda hayata geçirildi.

Atıksu arıtmada Türkiye lideri İzmir

2019 dan bu yana sürdürülebilir çevre misyonu kapsamında toplamda 750 kilometre yeni kanalizasyon hattı ve mevcut hatlarda yenileme yapıldı. Türkiye İstatistik Kurumu'nun, şehirlerin atık su arıtımına ilişkin son yayınladığı verilerde İzmir, Avrupa Birliği standartlarında arıtma tesisi sayısı, kişi başına düşen ileri biyolojik yöntemle arıtılmış su miktarı ve arıtmada AB standartlarının yüksek oranda uygulandığı kent başlıklarında Türkiye'nin lider kenti oldu. Günlük 951 bin 971 metreküp kapasiteye sahip olan 69 atık su arıtma tesisi bulunan İzmir'de atık su arıtım hizmetlerinden yararlanan kişi sayısının kent nüfusuna oranı yüzde 98,6'ya, ileri biyolojik atık su arıtma oranı ise yüzde 97,2'ye ulaştı.

Kemalpaşa Ulucak, Karaburun Mordoğan, Foça Gerenköy atıksu arıtma tesisleri tamamlandı. Torbalı Atıksu Arıtma Tesisi'nin kapasitesini 2,5 kat artıracak ikinci etabın yapımı devam ediyor. Ayrancılar-Yazıbaşı Atıksu Arıtma Tesisi'nde de yapımı süren ikinci etapla birlikte arıtma kapasitesi 3 kata yakın artacak.

Temiz Körfez için yoğun mesai

2019 yılından bu yana kent genelinde 196 kilometre yağmursuyu hattı yenileme işi ve yeni imalat yapıldı. Şu anda 11 noktada toplam 110 kilometrelik yağmur suyu ayrıştırma hattı imalatı 378 milyon TL yatırımla devam ediyor. Yapılan yağmur suyu ayrıştırma projeleri taşkınları önlediği gibi aynı zamanda körfezin temizlenmesinde de büyük önem taşıyor. Bu projelerin yanı sıra şu anda körfez tarama projesi de devam ediyor. Tüm İzmir'de üç yılda yaklaşık 2500 km dere temizlik çalışması yapıldı.

Çevre dostu raylı sistemler

Fahrettin Altay-Narlıdere Metro Hattı inşaatının yüzde 89'u tamamlandı. İstasyon yapımı işleri devam ediyor. Hattın 2023 yılı içerisinde işletmeye açılması planlanıyor. Üçyol- Buca Hattı'nın 21 Ocak 2022 tarihinde yer teslimi yapıldı. Çalışmalar başladı. Hattın 4 yıl sonra tamamlanarak işletmeye açılması planlanıyor. Çiğli Tramvay Hattı'nın yüzde 70'i tamamlandı.  Hattın 2023 başında işletmeye açılması planlanıyor. 3 ayrı hattın yapımı için proje ve ihale hazırlıkları sürüyor.

Bisikletli ulaşımın payı her geçen gün artıyor

Bisikletli ve yaya ulaşım yollarının önemli ölçüde artmasını öngören, İzmir Ana Ulaşım Planı doğrultusunda İzmir, 2030 Ulaşım Ana Planı ve Bisiklet Master Planı'nda belirlenen yüzde 1,5'lik hedefe emin adımlarla ilerlerken bisikletli ulaşımın İzmir'deki payı, yüzde 0,5'ten yüzde 0,8'e yükseldi.

Elektrikli otobüslerin enerjisi güneşten

ESHOT Gediz Garaj ve Atölye tesislerinde, 10 bin metrekarelik çatı alanında hayata geçirilen Güneş Enerjisi Santrali (GES) sayesinde, bugüne dek yaklaşık 5 milyon TL'lik tasarruf sağlandı. Üretilen elektrik enerjisi ile 20 elektrikli otobüsün tamamı şarj ediliyor. Artan yüzde 32'lik enerji ise atölye ihtiyaçlarında kullanılıyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin, 2050 yılında 'sıfır karbon salımı' hedefi doğrultusunda; ESHOT Genel Müdürlüğü'nün Karşıyaka Ataşehir ve Buca Adatepe'deki garajlarının çatılarında hayata geçirilecek GES projelerinin hazırlık çalışmaları da devam ediyor. Çiğli Ataşehir Garajı GES Projesi için TEDAŞ onayı alındı. Keşif, metraj ve ihale hazırlıkları sürdürülüyor.

3 plaj ilk defa mavi bayrak aldı

2022 yılı mavi bayrak ödüllü plajlar TÜRÇEV tarafından açıklandı. Mavi Bayraklı Halk Plajı sayısı bu yıl ilk defa Mavi Bayrak Ödülü alan 3 plaj (Karaburun-Ardıç Plajı, Dikili-Dikili Plaj Sporları Halk Plajı, Aliağa-Polis Plajı) ve 2018 yılında Mavi Bayrak Ödülünü kaybeden Seferihisar- Akarca plajı ile birlikte mavi bayraklı halk plajı sayısı 36'ya çıktı. Özel tesislerle birlikte Mavi Bayraklı plaj sayısı ile 66 oldu.

İz Dönüşüm başlıyor

İzmir Büyükşehir Belediyesi Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı ve belediye şirketi İzdoğa tarafından başlatılan İz Dönüşüm Projesi ile şehirdeki atıklar henüz kaynağındayken ayrıştırılıyor. Buca, Karabağlar, Karşıyaka ve Narlıdere'de başlayan süreç önümüzdeki yaz aylarında tamamlanacak. İzmir nüfusunun üçte birinin ambalaj atıkları çöpe gitmeden ekonomiye geri kazandırılacak.

Yaşayan Parklar

İzmir içinde var olan doğa alanlarının korunması, restore edilmesi ve tanıtılması için Yaşayan Parklar Projesi devam ediyor. Karşıyaka Mavişehir Balıkçı Barınağı'ndaki Flamingo Doğa Parkı'na yaşayan parkların önemli örneklerinden biri olarak kente kazandırılıyor. Ayrıca Gediz Deltası kıyılarını tekne ve otobüsle dolaşma imknı da sunuluyor, bu sayede flamingolar başta olmak üzere onlarca kuş türü İzmirliler tarafından gözlemlenebiliyor. Olivelo, Kaklıç, Kovankayası ve Fırat Fidanlığı yaşayan parklarında ise çalışmalar sürüyor.

Kente son 3 yılda 1 milyon 963 bin 621 metrekare yeni yeşil alan kazandırıldı. 127 bin 189'u fidan olmak üzere 21 milyon 700 bin den fazla bitki toprakla buluştu.

Beş yeşil koridor

İzmir'in tüm park alanlarının yeşil koridorlar aracılığıyla birbirleriyle ve şehrin doğal alanlarıyla bağlanması için ise beş ayrı güzergah belirlendi. Bu kapsamda Kuzey Rotası (Bostanlı-Yamanlar Vadisi), Güney Rotası (Kültürpark-Meles-Kaynaklar Köyü), Doğu Rotası (Yeşilova-Smyrna), Kuzeybatı Rotası (Bostanlı-Gediz Deltası) ve Güneybatı Rotası (İnciraltı Kent Ormanı-Yelki Olivelo) saptandı. Gediz Deltası'nın başlangıcında yer alan Flamingo Doğa Parkı projesi için ise çalışmalar hızlandırıldı. Avrupa Birliği'nin 'HORIZON 2020' programı kapsamında hazırlanan ve 2,3 milyon avroluk hibe alınan 'Urban Green Up-Doğa Esaslı Çözümler' projesinin önemli uygulamalarından biri Peynircioğlu Deresi'nde tamamlandı. Derenin kıyı kesimi ile Halk Park ve devamındaki güzergah üzerinde 'kesintisiz bir ekolojik koridor' oluşturuldu. Büyükşehir düzenleme için 7.7 milyon liralık harcama yaptı. Akdeniz Havzası'ndaki en büyük sulak alan ekosistemlerinden biri olan İzmir'in Gediz Deltası'nın UNESCO Dünya Doğa Mirası Listesi'ne alınması için resmi adaylık başvurusunda bulunuldu.

Doğa Mirasımız

İzmir'in doğa zenginliğinin ortaya konabilmesi için bitkilerinin, kuşlarının, memeli hayvanların, iç su balıklarının saptanmasına için 'İzmir Doğa Atlası' çalışması başladı. Ormanların yangına direncinin arttırılması ve yangın geçiren orman alanlarının restorasyonu konularında ekolojik araştırmalar devam ediyor.

Pako Sokak Hayvanları Sosyal Yaşam Kampüsü açıldı

Bornova Gökdere'de 1500 hayvan kapasiteli 'PAKO Sokak Hayvanları Sosyal Yaşam Kampüsü' açıldı. 37 bin metrekarelik tesiste eğitim ve atölye salonları, anfi tiyatro, ameliyathane, can dostların ziyarete gelen yurttaşlarla vakit geçirebileceği sosyal alanlar bulunuyor.  Tesiste aynı zamanda güçten düşmüş yük hayvanları için özel bir barınak yapıldı. Tesis,  sahipsiz hayvanların rehabilitasyonunu yaparken aynı zamanda çevre ve halk sağlığının korunmasına da büyük katkı sunuyor.

Ayşe MİNGİR