Daha çok organ bağışı, daha çok hayat

3-9 Kasım Organ Bağışı Haftası kapsamında Küçük Menderes Gazetesi ve TV9 İzmir ekibi olarak Ödemiş Devlet Hastanesi Acil Tıp Uzmanı ve Organ Nakil Koordinatörlüğü'nden Aykut Akseli ile görüştük.

Organ bağışı ile ilgili olarak Akseli, şöyle konuştu: 'Ülkemizde her yıl 3-9 Kasım tarihleri arası, Organ Bağışı Haftası olarak kutlanıyor. Organ bağışı, hem canlıdan hem de kadavradan alınabilir. Organ bağışı sayesinde organ yetmezliği olup organ bekleyen hastalarımız şifaya kavuşuyor. Organ bağışı gerçekleştirilen dokular; kalp, akciğer, böbrek, karaciğer, deri, kornea ve kalp kapakçıklarıdır. Bunun için iki kaynak var, birisi canlı insanlar. Bu da beyin ölümü tespitinden sonra karar verilen bir durumdur. Organ nakil koordinatörlerinin görevi aile ile konuşup, 'Beyin ölümü gerçekleşmiştir. Organ bağışına onay veriyor musunuz?' diye rızasını almaktır.

'Organ bağışı farkındalığını arttırmamız gerekiyor'

Ülkemizdeki organ bağış kararı, bu görüşmelerde %25 civarında ama İspanya, dünyada bu konuda en ilerideki ülkelerden birisi. İspanya'da bu görüşmeler sonrası organ bağış kararı %90'larda. Dolayısıyla bizim Türkiye'de organ bağışı farkındalığını arttırmamız gerekiyor. Eğer kişinin hayattayken 'Organlarımı bağışlıyorum' şeklinde bir kartı yoksa beyin ölümü gerçekleştikten sonra kişilerin organlarını bağışlaması için birinci derece yakınlarının rızasının alınması gerekiyor. 18 yaşını doldurmuş, akli melekeleri yerinde olan birisi, en başta birinci basamak sağlık kuruluşları olan aile sağlığı merkezlerine ve aile hekimlerine, sonra da hastanelerdeki organ nakil koordinatörlüklerine başvurarak bu kartı çıkarttırabiliyorlar. Bu karta hangi organlarını bağışladıkları yazılıyor. Ayrıca kişinin başına bir şey gelmesi halinde organlarını toprağa vermek yerine insanlara vererek başka insanların tekrardan hayatlarına devam etmelerine vesile oluyorlar.

Beyin ölümü ve bitkisel hayat

Tabi burada bir noktayı daha aydınlatmak lazım. Beyin ölümü ve bitkisel hayat nedir? Bitkisel hayatta kişinin beyin faaliyetleri devam ediyor, tepkiler verebiliyor. Bitkisel hayatta insanlar uyanıp konuşabilirler ama beyin ölümü dediğimiz ise artık beynin fonksiyonlarını yitirdiği, kişinin hayat fonksiyonlarının tamamen makineye bağlı olduğu bir durumdur. Bir hastanın beyin ölümün gerçekleştiğine nöroloji, anestezi uzmanları, beyin cerrahı ve hastanenin organ nakil koordinatöründen oluşan bir komisyon toplanıp karar verir ve sonra hasta yakınlarına 'Hastanızın beyin ölümü gerçekleşmiştir' diye bilgi verilir. Bu durumu hasta yakınlarına anlatıp organ bağışı için kendilerinin rızasını almak önemli bir konudur.

'20 binin üzerinde kişi organ nakli bekliyor'

Karaciğer yetmezliği ve böbrek yetmezliği olan kişilerin organ bağışlaması tercih edilmez. Aslında bakarsanız bunun bir kriteri yoktur. Hastanın durumuna göre karar verilir. Bunun dışında 18 yaşını doldurmuş, akli melekeleri yerinde olan herkes organlarını bağışlayabilir. Elbette ki organ bağışlayan kişilerde sigara içmeyen, alkol kullanmayan ve vereceği organı hasarlı olmayan kişiler tercih edilir.

Ülkemizde organ bağışında bir sıra var. 20 binin üzerinde kişi organ nakli bekliyor. Maalesef ki Türkiye'de organ bağışlayanların sayısı az. Bizim görevimiz, organ bağışını arttırmak için farkındalık yaratmak. Organ bağışını arttırmak adına insanların, özellikle de gençlerin dikkatini çekmek için sunumlar ve birtakım paylaşımlar yapılabilir. Organlarını bağışlamak isteyenler, hem Ödemiş Devlet Hastanesi Organ Nakil Koordinatörlüğü'ne hem de sağlık ocaklarındaki aile hekimlerine gelip başvurabilirler.

'Birini tekrar hayata bağlıyorsunuz'

'İnsanların hayatlarına dokunuyorsunuz' demek hafif kalır. Başka insanların hayatta kalmasını sağlıyorsunuz. Organ nakli bekleyen birini tekrar hayata bağlıyorsunuz. Böbrek yetmezliği yaşayan birini hayata bağlamak, gerçekten önemli bir durum. Bir insan, tek böbreği ile hayatına devam edebilir. Tek böbrekle yaşamak, hayat kalitesini çok fazla etkilemez. Bu yüzden organ bağışını önemsemeliyiz. Bir insanın hayallerine, umutlarına ve hayatına kavuşması kadar güzel bir şey olamaz.'

Şazenuş Keskin