ARASTA'DAN ULUS'A…

Arşiv, insan hafızasını destekleyen en önemli araçlardan biridir. Milyarlarca yıllık geçmişi olduğu tahmin edilen hayatın başlangıcı bir yana tarihin, yazının icadı ile birlikte başladığını bilirsiniz. Yazının kullanımı, milattan önce 3 bin 500'lere kadar gider. Sümerlere…

İnternet de bana göre şu ana kadar yapılmış en önemli buluşlar arasında yer alır. İnternet verileri, eğer büyük bir gelişme olmazsa insanlığın en önemli verilerinden biri haline gelecek. Düşünsenize, herhangi bir konu hakkında bir araştırma yapıyorsunuz ve ilgili araştırma sayfalarına birkaç kelime yazıyorsunuz ve önünüze yüzlerce sayfa geliyor.

Ne zamandır Arasta ile ilgili yazayım diyorum. Farsça kökenli Arasta kelimesinin anlamı sözlüklerde şöyledir: 'Üstü genellikle tonoz veya çatıyla örtülü bir sokağın iki yanında karşılıklı sıralanan ve aynı cins malları satan dükknların meydana getirdiği çarşı'

Anlaşılacağı gibi eskiden alış veriş merkezi halindeki çarşılara arasta adı verilirmiş.

O halde Arasta Çarşısı tamlaması yanlış oluyor.

Ne diyorduk, internet.

Restore edildikten sonra yapılan açılışta ben de bulundum ama konuyla ilgili haberlere bir göz atayım dedim. İşte önüme gelen Şubat 2007 tarihle haber:

'Kaymakam Abdurrahman Koçoğlu, Belediye Başkanı Mahmut Badem, Çekül Vakfı Genel Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen, Birgi Çekül Koordinatörü Emin Başaranbilek, İl Genel Meclisi üyeleri, çevre ilçe belde belediye başkanları, muhtarlar, kamu kurum ve kuruluş temsilcileri, vatandaşlar ve arasta esnafının katıldığı açılışta, Vali Köksal efelerin 'Zeybek' oyunuyla karşılandı. Türkiye'nin geleceği adına gençlere bırakılacak en önemli mirasın tarih olduğunu söyleyen Köksal, geleceğin kurulabilmesi için geçmişin bilinmesi gerektiğini, tarihi eserlerin geçmişle gelecek arasında köprü görevi gördüğünü belirtti. Köksal, 'Bu tür tarihi eserleri yaşatmak, ülkenin geleceği adına gençlere bırakabileceğimiz en önemli mirastır' dedi. Köksal, geçmişin büyüklüğünü bilmeden geleceğe atılacak adımların, ürkek ve korkak olacağını da ileri sürdü. 150 yıllık Arasta'nın 1856 yılında kurulduğunu hatırlatan Ödemiş Belediye Başkanı Mahmut Badem, 116 dükkanı ve çevresindeki 17 hanıyla birlikte, ticaretin merkezi olduğunu kaydetti. Restorasyon çalışmalarının çarşıya büyük canlılık getirdiğini de dile getiren Badem, restorasyonun 950 bin YTL'ye mal olduğunu açıkladı. Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı (ÇEKÜL) Genel Başkanı Metin Sözen de konuşmasında, çarşı esnafından restore edilen Arasta'nın temiz tutulması ve korunması konusunda destek istedi.'

Meşrutiyet Mahallesi'nin Arasta içindeki muhtarı Ruhi Evcimen'in çay ocağında çay içerken, Arasta ile ilgili durum bilgisi almaya çalışıyorum. Evcimen, Arasta'nın eski ilgiyi görmediğini hatta kimi dükkanların kapalı tutulduğundan bahsetti.

Haziran 2012 tarihinde de Arasta ile ilgili şöyle bir haber vardı internet ortamında:

'Ödemiş Arastası'na kadın el emeği ilgisi. Geçtiğimiz yıl aralık ayından beri çalışmalarını, restore edilen Arasta Çarşısı içindeki satış mağazasında sürdüren Kadın Kooperatifi ortaklarından Ülkü Zerdali, geçtiğimiz günlerde kendi işyerini açtı. 'Zerdali El Sanatları Evi' adını verdiği dükkanında hem üretim hem de satışı bir arada yaptığını belirten Ülkü Zerdali, 'Tarihi Arasta Çarşısı'nın canlandırılması için belediyemiz tarafından yürütülen çalışmalara emek verenlerdenim. Kadın Kooperatifi'nin kurucu ortaklarındanım, hala da üyeliğim ve el ürünlerimle verdiğim desteğim devam ediyor. Bunun yanında el sanatlarımı sergileyip satışa sunmak ve kendime çalışacak atölye ortamı yaratmak için kendi dükkanımı açtım. Burası artık benim ikinci evim. El sanatları evimde görebileceğiniz her şey kendi tasarladığım ve kendi el emeğimle yapılmış özel ürünlerdir' dedi.

Olmaz ya da çok zor ama hani diyorum ya, şu Arasta işine yeniden bir el atılsa. Örneğin, dışarıdan Ödemiş'e gezmek amacıyla gelen tur otobüslerinin Arasta girişinin oralarda bir yerlerde durması sağlansa ve ziyaretçilerin o meydandan Arasta'ya girişe sağlansa… Oradan da dolaşa dolaşa Bankalar Caddesi olarak bilinen Gazi Caddesi'ne, ardından Cumartesi Pazarı'na doğru yönlendirilse…

Ve Ulus Parkı'na kadar dolaşarak giden ziyaretçiler oradan Birgi'ye doğru yönlendirilse.

Bu arada, bu güzergahta Kasap Hali, Peynir Pazarı gibi yerlere şöyle bir restorasyon eli değse… Gelmek isterler mi bilemiyorum ama kadın el sanatları pazarı sakinleri Arasta'ya yönlendirilse… O Pazar alanına da biraz çeki düzen ve nizam verilse.

Turizm deyip geçmeyin. Bizim çocukluğumuzda 'bacasız fabrika' denirdi.

Olmaz mı diyorsunuz. Ben yazmış olayım da…

Not: Bu yazı 24 Mart 2018 tarihli Küçükmenderes Gazetesi'nde yayınlanmıştır.